Krótkie wędzidełko podjęzykowe jest wadą anatomiczną, która występuje u około 1,7% – 4,8% noworodków. Upośledza ono
ruchomość języka, przez co utrudnia lub wręcz uniemożliwia dziecku prawidłowe ssanie piersi. Tak dzieje się u 12,8% – 44% noworodków z krótkim wędzidełkiem. Podstawowe problemy to przede wszystkim bolesność i uszkodzenia brodawek u matki oraz nieefektywne pobieranie pokarmu z piersi, co z kolei skutkuje słabym przyrostem masy ciała i ograniczeniem produkcji pokarmu. Odpowiednio wysunięty język wraz z pozostałymi elementami aparatu oralnego formuje i stabilizuje pierś.
Dzięki temu dziecko może prawidłowo pobierać pokarm, wytwarzając odpowiednie ciśnienie ujemne w fazie zasysania i odpowiednie ciśnienie dodatnie w fazie kompresji.
Wędzidełko podjęzykowe jest luźnym fałdem błony śluzowej. Zbudowane jest z tkanek miękkich i elastycznych. Przyczepione jest na dnie jamy ustnej. Prawidłowo rozwinięte wędzidełko pozwala dziecku na dotarcie czubkiem języka we wszystkie zakamarki jamy ustnej. Jeżeli jest za krótkie, można zaobserwować serduszkowate wgłębienie na obrzeżu języka, rotację języka w jedną stronę podczas wysuwania go brodę, asymetrię w napięciu języka. W następstwie tej wady dochodzi do już od pierwszego dnia życia dziecka, mianowicie podczas pobierania pokarmu z piersi mamy. Noworodek ma problem z ssaniem
piersi, ponieważ tłoczy pokarm środkiem języka, bądź wyciska pokarm, nasilając odruch kąsania. Dziecko mimo wystarczającej ilości pokarmu, płacze przy karmieniu, przerywa ssanie, widać wyraźny wysiłek z jego strony. W rezultacie nie najada się, nie przybiera na wadze, co niesie dalsze poważne konsekwencje dla prawidłowego rozwoju. Starsze dzieci przy zmianie pokarmów mają również problem z nieprawidłowym transportowaniem pokarmu. Jedzenie powinno zostać uniesione czubkiem języka za pomocą ruchu falistego – podane ku tyłowi do połknięcia, niestety dziecko ze skróconym wędzidełkiem tego nie zrobi, nie ma takiej możliwości. W późniejszym wieku przez niewłaściwe, przetrwałe połykanie – z płasko ułożonym językiem lub wsuwaniem go między zęby dochodzi do wad zgryzu, co niesie za sobą kolejne negatywne konsekwencje. Cały ten wadliwy proces powoduje nieprawidłową realizację głosek. W języku polski artykulacja 12 głosek wymaga wysokiego
uniesienia języka z ułożeniem jego czubka na górnym wałku dziąsłowym. Biorąc pod uwagę, że głoski (t), (d), (n) pojawiają się już u 12 miesięcznego dziecka, a głoska (l) ok. 2 – 3 latka skrócone wędzidełko powoduje już nieprawidłowe brzmienie i patologiczną pozycję języka. W kolejnym etapie rozwoju mowy u dziecka powinny pojawiać się głoski (sz), (ż), (cz), (dż) i
najtrudniejsza z głosek – wibracyjna (r), gdy te głoski są wymawiane nieprawidłowo mamy wówczas do czynienia z seplenieniem. Przy tym problemie dziecko często zastępuje głoskę (r), głoską (j) lub (y) lub (ł). Głoska (r) jest również wymawiana krótko i pozbawiona wibracji. W późniejszym etapie pojawiają się zniekształcenia głosek syczących i ciszących. Należy zatem obserwować stan narządów artykulacyjnych już u noworodka, a w razie problemu zastosować zabieg podcięcia wędzidełka podjęzykowego.
Trzeba jasno powiedzieć, że skróconego języka nie da się wydłużyć w obrębie swojej anatomicznej długości. Zacytuję tu panią D. Plutę – Wojciechowską, eksperta od wad wędzidełek cyt: „ wędzidełko to nie guma od majtek i się nie rozciąga”. Nie ma badań potwierdzających skuteczność wydłużania wędzidełka poprzez ćwiczenia i masaże. Również badania Barbary Ostapiuk jednoznacznie potwierdzają, że przy ankyloglosii skuteczną formą pomocy dziecku jest zabieg frenotomii. Zdarza się jednak , że aby uzyskać pełną ruchomość języka zabieg należy powtórzyć kilka razy.
Jakie są główne konsekwencje skrócenia wędzidełka?
U najmłodszych:
- zaburzenia rozwoju motoryki języka
- problemy z efektywnym ssaniem, zmieniony motorycznie schemat ssania, wzmożone napięcie warg, napinanie mięśni podpotylicznych oraz mięśni szyi
- zachwianie równowagi mięśni kompleksu ustno-twarzowego oraz mięśni nad i podgnykowych, ślinienie
- zaburzenia połykania
- krztuszenie się, nasilony odruch kąsania,
- bolesne płytkie zasysanie piersi
- zaburzenie pozycji spoczynkowej języka na podniebieniu
- w sytuacjach skrajnych możliwa odmowa jedzenia
W późniejszym wieku:
- nieprawidłowa artykulacja
- powstawanie wad zgryzu
- zmiany morfologii zębowo-twarzowej
- nieprawidłowa pozycja spoczynkowa na podniebieniu
Co powinno zaniepokoić rodzica?
- U najmłodszych:
- częste przerywanie karmienia przez dziecko
- szybkie męczenie się podczas ssania
- niepokój i rozdrażnienie dziecka w trakcie karmienia
- problemy z uchwyceniem brodawki
- bolesność brodawek
- zasysanie powietrza
- trudności z utrzymaniem smoczka
- U dzieci starszych:
- problemy z połykaniem
- trudności z uniesieniem języka
- niewyraźna mowa
- niewymawianie niektórych głosek (l, sz, ż, cz, dż, r)
- wąskie podniebie
- stłoczone zęby
Powyższe objawy powinny skłonić rodzica lub opiekuna dziecka do konsultacji neurologopedycznej. Nie zwlekaj , to samo nie minie. Rejestracja wizyty
