Nieprawidłowa wymowa często towarzyszy wadom zgryzu, jednak ortodonci nie są do końca zgodni, który z tych czynników jest pierwotną przyczyną – zła wymowa czy wada zgryzu. Wszystkie elementy narządu żucia, tj. wargi, łuki zębowe, język, podniebienie twarde i miękkie, mięśnie żucia, staw skroniowo-żuchwowy, biorą czynny udział w kształtowaniu się ruchowych mechanizmów mowy. Jej rozwój jest uwarunkowany prawidłową czynnością mięśni oddechowych, fonacją (pracą strun głosowych i mięśni krtani) oraz artykulacją – czynnością konieczną do wytworzenia głosek, czyli mowy artykułowanej, która formuje się w obrębie jamy ustnej i tkanek otaczających. Zaburzenie w prawidłowym przebiegu zjawisk rozwojowo-wzrostowych, a także pojawienie się dysfunkcji i parafunkcji u dzieci we wczesnym okresie rozwoju wpływa negatywnie na rozwój mowy. Grupy wad zgryzu, przy których jednocześnie najczęściej obserwuje się wady wymowy, to: zgryzy otwarte, przodozgryzy oraz tyłozgryzy z dużym nagryzem poziomym. W zgryzach otwartych, w związku z występowaniem szpar niedogryzowych, dochodzi do zniekształcenia głosek przedniojęzykowo-zębowych: t, d, n, s, z, dz . W wadach dotylnych, na skutek cofnięcia miejsca artykulacji spółgłosek zębowych, zmiany dotyczą brzmienia takich głosek, jak: s, z, c, dz. Jest to nazywane seplenieniem wargowo-zębowym lub przyzębowym. W wadach doprzednich zaś brak pionizacji przedniej części języka, opieranie się jego końca o dno jamy ustnej i przyleganie do językowej powierzchni zębów siecznych dolnych skutkuje nieprawidłową, dorsalną wymową głosek: t, d, n, sz, ż, cz, d, l, r, ś, ź, ć, dź, ń.
Terapia logopedyczna ułatwia leczenie ortodontyczne, może skracać czas jego trwania i jest pomocna w zapobieganiu nawrotom wady zgryzu. Powinna mieć charakter indywidualny, różnić się w zależności od rodzaju i stopnia nasilenia wady wymowy, rodzaju i stopnia nasilenia wady zgryzu, możliwości usunięcia bądź zmniejszenia dysfunkcji, parafunkcji czy też dodatkowych nieprawidłowości anatomicznych. W przypadku występowania nabytej wady zgryzu usunięcie lub zmniejszenie wady wymowy spowoduje efektywniejsze leczenie ortodontyczne.
Celem terapii logopedycznej jest usunięcie takich czynników etiologicznych wad zgryzu, jak: oddychanie przez usta, hipotonia mięśnia okrężnego ust, nieprawidłowa wymowa głosek dentalizowanych (wyrostkowo-zębowych i syczących), tłoczenie języka między zęby podczas połykania.
Jeśli jesteś przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego, a ortodonta odsyła Ciebie do logopedy – masz szczęście. Twój lekarz dba o Ciebie i wie, że wielospecjalistyczna współpraca zapewni powodzenie leczenia
Wszystkich zainteresowanych konsultacjami przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego zapraszam do umawiania wizyt, bo jeśli twój język pracuje nieprawidłowo może zepsuć efekty leczenia ortodontycznego dlatego warto sprawdzić już na początku, czy na pewno nie musisz nic poprawić w zakresie jego funkcji.
