Diagnoza, ale która będzie właściwą dla mnie lub mojego dziecka? Czym poszczególne rodzaje diagnoz różnią się miedzy sobą? Na te i inne pytania postaram się odpowiedzieć w cyklu artykułów pod nazwą ” Informator logopedyczny”.
Termin diagnoza wywodzi się od greckiego słowa „diagnosis”,co oznacza rozróżnianie, osądzanie i funkcjonuje jako specjalistyczny odpowiednik słowa „rozpoznanie”. Zdaniem S. Ziemskiego, diagnoza oznacza „rozpoznanie badanego stanu rzeczy poprzez zaliczenie go do znanego typu lub gatunku, przez przyczynowe, celowe wyjaśnienie tego stanu rzeczy, określenie jego fazy obecnej oraz przewidywanego dalszego rozwoju”.
S. Ziemski, Problemy dobrej diagnozy, Warszawa 1973
We współczesnym języku naukowym zakres pojęcia „diagnoza”nie ogranicza się wyłącznie do rozpoznawania stanów patologicznych, ale obejmuje wszelkie rozpoznanie jednostkowych stanów rzeczy i ich tendencji rozwojowych w oparciu o znajomość ogólnych prawidłowości. Obraz rozpoznawanego zjawiska, poprzez ujawnienie zaburzonych mechanizmów, ustalenia ich przyczyn oraz przewidywanie jego dalszego rozwoju, stwarza równoczesna, wieloaspektowa diagnoza.
- Diagnoza logopedyczna – obejmuje szereg czynności, dzięki którym możliwa jest ocena rozwoju mowy, ewentualnych przyczyn wywołujących nieprawidłowości oraz ustalenie sposobu ich przezwyciężenia.
- Na diagnozę logopedyczną składają się:
- swobodna rozmowa z pacjentem;
- badanie wymowy pod względem poprawności artykulacyjnej;
- sprawdzenie kompetencji językowych;
- ocena budowy i sprawności narządów artykulacyjnych;
- orientacyjne badanie słuchu;
- wywiad z rodzicami;
- skierowanie na dodatkowe badania (w razie potrzeby).
Na podstawie wszystkich zebranych informacji logopeda przygotowuje pisemną diagnozę, proponuje plan terapii. Czasami nie jest możliwe natychmiastowe postawienie diagnozy, ponieważ nie stanowi ona aktu jednorazowego, lecz kształtuje się przez dłuższy kontakt z dzieckiem i jego rodziną.
Ważne ! Konsultacja nie jest diagnozą.
Diagnoza miofunkcjonalna
Ocena funkcji prymarnych układu ustno-twarzowego oraz analiza warunków ich powstania. Ocena wędzidełka języka, ocena artykulacyjnych wzorców ruchowych, analiza zależności pomiędzy zaburzeniami miofunkcjonalnymi a postawą ciała, jego symetrią, napięciem mięśniowym oraz funkcjonowaniem stawów żuchwowo-skroniowych.
Dla kogo? dzieci i dorośli z podejrzeniem krótkiego wędzidełka języka, wadą wymowy w postaci nieprawidłowej realizacji głoski r, pacjenci w trakcie lub przed leczeniem ortodontycznym, osoby stale ( nawykowo) oddychające przez usta ( otwarta buzia).
Diagnoza neurologopedyczna dziecka obejmuje ocenę:
- budowy i funkcjonowania aparatu mowy,
- czynności i funkcji pokarmowych (połykanie, gryzienie, żucie),
- umiejętności prelingwalnych niezbędnych dla nauki mowy,
- mowę bierną i czynną,
- kompetencje językowe, komunikacyjne i kulturowo-społeczne, a także funkcje poznawcze.
Diagnosta bada także budowę twarzoczaszki , odruchy ustno-twarzowe , percepcję wzrokową i słuchową, wrażliwość na bodźce dotykowe, a także sposób komunikowania się i reagowania na bodźce płynące z otoczenia.
Diagnoza neurologopedyczna obejmuje dwa spotkania zakończone opisem. Diagnoza ta kierowana jest do dzieci mających trudności spowodowane dysfunkcjami neurologicznymi takimi jak: z zespołami genetycznymi, rozszczepem wargi i/lub podniebienia, z obniżonym lub wzmożonym napięciem mięśniowym, z autyzmem, zespołem Aspergera, dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, epilepsją, dzieci z opóźnieniem rozwoju umysłowego, z opóźnieniem rozwoju mowy, dzieci jąkających się (lub z epizodami niepłynności), dzieci z niedosłuchem oraz mających problemy z rozumieniem wypowiedzi i nadawaniem komunikatu.
Diagnoza neurologopedyczna osób dorosłych , kierowana jest przede wszystkim do tych którzy są po przebytym udarze, cierpią na chorobę Alzheimera czy Parkinsona, do osób dorosłych, które w wyniku wypadków komunikacyjnych i urazów mózgowo-czaszkowych mają trudności z mówieniem lub porażeniem nerwu twarzowego VII, a także do dorosłych jąkających się.
Niezależnie od rodzaju diagnozy na pierwsze spotkanie z neurologopedą , ze względu na pogłębiony wywiad, proszę przynieść dotychczasową dokumentację medyczną taką jak: wyniki badań słuchu, wyniki badań EEG, fMRI, MRI i innych, jeśli były przeprowadzane, opinie specjalistów, karty wypisowe ze szpitali, a w przypadku dzieci książeczkę zdrowia dziecka.
